Ostroga piętowa to przykład zmiany zwyrodnieniowo wytwórczej, powstałej w lokalizacji guza piętowego kości piętowej. Jest to narośl kostna generująca dolegliwości bólowe podczas obciążenia stopy (pozycja stojąca, chód), w zaawansowanym stadium ból pojawia się również w spoczynku.
Ostroga piętowa powstaje w wyniku niewłaściwego, oraz nadmiernego obciążenia stóp. Schorzeniu niewątpliwie sprzyja nadwaga, niewłaściwie dobrane obuwie, także praca w pozycji stojącej. Z klinicznego punktu widzenia natomiast, najbardziej istotny jest balans (równowaga) pomiędzy pracą czynnych i biernych stabilizatorów stopy.
Do czynnych stabilizatorów stopy zaliczamy przede wszystkim:
-
mięśnie krótkie stopy,
-
mięsień strzałkowy długi,
-
mięsień piszczelowy tylny.
Bierne stabilizatory stopy to:
-
więzadło poprzeczne głębokie śródstopia,
-
więzadło podeszwowe długie,
-
więzadło piętowo – łódkowe podeszwowe,
-
rozcięgno podeszwowe.
Gdy czynne stabilizatory stopy (mięśnie) nie pracują prawidłowo, utrzymując prawidłowe łuki stopy (podłużny i poprzeczny), przeciążeniu ulegają stabilizatory bierne (więzadła), szczególnie rozcięgno podeszwowe. Utrzymująca się dysfunkcja może doprowadzić do zapalenia rozcięgna podeszwowego i/lub nadbudowy kostnej w miejscu przyczepu rozcięgna podeszwowego do kości piętowej – ostroga piętowa.
Istotnym elementem anatomicznym, ulegającym podrażnieniu w wyniku opisywanego schorzenia, jest poduszka tłuszczowa znajdująca się pod kością piętową. Poduszka tłuszczowa jest silnie unaczyniona i posiada w swojej strukturze komory ciśnień, dzięki czemu pełni rolę amortyzującą dla kości piętowej. Ją również należy uwzględnić podczas fizjoterapii zapalenia rozcięgna podeszwowego, oraz ostrogi piętowej.
Jeżeli kompleksowo podejdziemy do tematu zachowawczego leczenia ostrogi piętowej, efekty terapii mogą być bardzo dobre i trwałe.
W praktyce stosuję dwukierunkowy algorytm terapii ostrogi piętowej:
-
W pierwszym etapie leczenia, poprzez terapię falą uderzeniową (SWT), w połączeniu z sonoterapią inicjuję metabolizowanie powstałych zmian strukturalnych (zwapnienie, zwłóknienie). Ten rodzaj terapii ma również działanie przeciwzapalne, oraz przyśpiesza regenerację poprzez poprawę lokalnego ukrwienia (hyperperfuzja, neowaskularyzacja). Dotyczy to także opisanej wcześniej poduszki tłuszczowej kości piętowej. Terapia tkanek miękkich również bywa pomocna w pierwszym etapie leczenia, ponieważ wpływa na rozluźnienie nadmiernie obciążonego rozcięgna podeszwowego. Zasadne jest również zastosowanie wkładek do butów podtrzymujących łuki stopy ( podłużny i poprzeczny), jest to natomiast rozwiązanie raczej doraźne, ponieważ z czasem może doprowadzić do większego ,,rozleniwienia’’ mięśni stopy.
-
Kolejny etap terapii, to instruktarz w zakresie wykonywania ćwiczeń wzmacniających czynne stabilizatory stopy (mięśnie), które pacjent wykonuje później samodzielnie w domu.
