Niezwykle często dochodzi do rozpoznania nieprawidłowego tonus mięśniowego, czemu z reguły towarzyszą różnego rodzaju dolegliwości (ból, dysestezje, ograniczenie zakresu ruchomości). Często pytany jestem przez pacjentów, o powód występowania tego rodzaju dysfunkcji narządu ruchu. Zazwyczaj pacjent sam próbuje tłumaczyć swój problem przeciążeniem np.: podczas wykonywania pracy zawodowej lub uprawianym sportem. W takiej sytuacji wygodnie byłoby pokiwać twierdząco głową i upewnić pacjenta w jego przypuszczeniach. To jednak nie tłumaczy etiopatogenezy bólu mięśniowo – powięziowego, ponieważ takie dolegliwości dotyczą również pacjentów, u których trudno wskazać czynnik przeciążający układ mięśniowo - powięziowy.
By skutecznie poradzić sobie z problemem i leczyć przyczynę, nie objaw, niezbędna jest znajomość podłoża dolegliwości pacjenta.
Kiedyś ból mięśniowo – powięziowy traktowano jedynie jako skutek aktywności, prowadzącej do przeciążenia narządu ruchu. Dziś nauka postrzega ten problem zdecydowanie szerzej…
Według obecnej hipotezy dotyczącej mięśniowo – powięziowych punktów spustowych (MTrP), przyczyna dolegliwości znajduje się po stronie przesterowanej płytki nerwowo-mięśniowej (płytka nerwowo – mięśniowa, to element układu nerwowo – mięśniowego odpowiedzialny za inicjowanie skurczu włókien mięśniowych).
By zrozumieć ten proces i tym samy móc skutecznie pomagać pacjentom z dolegliwościami mięśniowo – powięziowymi, konieczna jest znajomość energetyki mięśnia, jego chemizmu tkankowego.
Kaskada kryzysu energetycznego mięśnia i powstanie mięśniowo - powięziowego punktu spustowego:
-
Nieprawidłowo pracująca płytka nerwowo – mięśniowa powoduje nadmierne wydzielanie acetylo-choliny (ACh), oraz obniżoną aktywność enzymu rozkładającego acetylo-cholinę (AChE).
-
To powoduje nadmierne uwalnianie jonów wapnia (Ca2+) z siateczki sarkoplazmatycznej do wnętrza komórki mięśniowej.
-
To z kolei prowadzi do skręcenia kompleksu aktyna- miozyna i skurczu włókien mięśniowych. Dochodzi również do mechanicznego, oraz odruchowego obkurczenia naczyń krwionośnych, co będzie skutkować brakiem dostarczania substratów energetycznych potrzebnych do aktywności włókien mięśniowych (skurcz/ rozkurcz) wraz z krwią.
-
Mięsień potrzebuje energii (ATP) by pozbyć się jonów wapnia i tym samym doprowadzić do rozkurczu, która nie jest dostarczana wraz z krwią przez obkurczenie naczyń krwionośnych. Włókna pozostają więc w stałym skurczu.
-
Zmniejszony przepływ krwi (hypoperfuzja), oraz wynikające z tego niedotlenienie komórek (hipoksja), prowadzą do kryzysu energetycznego mięśnia. Prowadzi to do powstania mikrouszkodzeń, dochodzi do miejscowej kumulacji substancji prozapalnych.
-
Substancje prozapalne uwrażliwiają układ nerwowy (sensytyzacja). Układ nerwowy w odpowiedzi, pobudza płytkę nerwowo – mięśniową.
-
Pobudzona płytka nerwowo – mięśniowa powoduje nadmierne wydzielanie acetylo – choliny (ACH).
Jak widać proces jest rodzajem ,,błędnego koła’’ dysfunkcji w obrębie brzuśca mięśniowego.
Mięśniowo – powięziowy punkt spustowy (MTrP) to proces zachodzący w tkankach, będący źródłem dolegliwości pochodzenia mięśniowo - powięziowego (miejscowych oraz rzutowanych). Występowaniu MTrP mogą sprzyjać czynniki takie jak:
-
zaburzenia snu, zmęczenie,
-
chroniczne urazy,
-
niewłaściwa postawa ciała,
-
często powtarzane czynności,
-
niewydolność mięśniowa,
-
brak treningu / przetrenowanie
-
nieelastyczne mięśnie,
-
zaburzenia odżywcze,
-
nadczynność / niedoczynność tarczycy i inne choroby metaboliczne,
-
alkohol,
-
przebyte operacje,
-
wpływ neurologiczny.
Jak można zauważyć, jedynie część czynników predysponujących do powstania MTrP, koresponduje z mechanicznym przeciążeniem mięśnia.
By skutecznie dezaktywować MTrP, tym samym leczyć pacjentów z tego rodzaju dolegliwościami, konieczne jest właściwe rozpoznanie i zlokalizowanie MTrP. Terapia musi być precyzyjna i specyficzna dla tego rodzaju dysfunkcji. Niektóre formy terapii pozwalają jedynie na łagodzenie objawów, nie likwidując MTrP. Celem terapii jest mechaniczne drażnienie obszaru zasilanego motorycznie przez przesterowaną płytkę nerwowo – mięśniową, oraz poprawa lokalnego krążenia krwi. Do metod terapii MTrP zaliczamy przede wszystkim:
-
kompresję ischemiczną,
-
rozluźnianie pozycyjne,
-
terapię mięśniowo-powięziową,
-
suchą igłoterapię,
-
terapię HIL,
-
falę uderzeniową,
-
krioterapię,
-
wspomagająco: streetching, kinesiotaping.
Mięśniowo – powięziowe punkty spustowe często mogą imitować swoimi objawami inne schorzenia narządu ruchu takie jak np.:
-
ostroga piętowa,
-
zapalenie rozcięgna podeszwowego,
-
zespół bolesnego barku,
-
cieśń nadgarstka,
-
łokieć tenisisty / golfisty,
-
dyskopatia,
-
bóle stawu kolanowego,
-
kolano skoczka,
-
zapalenie ścięgna Achillesa,
-
zespół mięśnia gruszkowatego,
-
kolano biegacza,
-
zmęczenie, słabość, ciężkość kończyn,
-
i wiele innych…
Moim zdanie MTrP nie tylko doskonale imituje entezopatię (schorzenie dotyczące przyczepów ścięgnistych np.: łokieć tenisisty), powodując często spore utrudnienie dla diagnostyki funkcjonalnej, ale również może przyczynić się do jej powstania. MTrP wpływa na tonus (napięcie) całego brzuśca mięśniowego, co nie pozostaje bez wpływu na miejsce jego przyczepu do kości (enteza). Zasadne jest więc różnicowanie MTrP z innymi schorzeniami narządu ruchu, oraz poszukiwanie MTrP jako schorzenie współistniejące, być może pierwotne w stosunku do rozpoznanej, innej jednostki chorobowej.
